Chrzanowo (woj.pomorskie)
Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska podporucznika von Krahn, który od 1740 roku w ramach fryderycjańskiej kolonizacji wewnętrznej zajmował się w tych okolicach wyrębem lasu, a tym samym zdobywaniem nowych połaci ziemi uprawnej. Wkrótce w okolicy osiadło siedem innych rodzin i wówczas osada otrzymała nazwę Krahnsfelde (dzisiejsze Chrzanowo).
W XIX wieku właściciele tego majątku dość często się zmieniali. W XX wieku obie osady zostały połączone i przyjęły wspólną nazwę Chrzanowo.
Ostatnim właścicielem od 1939 roku był Ernst Hoffmeyer (ur. w 1892 roku) i jego żona Helene. Ich syn Karl-Rudolf urodził się w marcu 1922 roku.
Jak wspominają dawni mieszkańcy wsi, Karl-Rudolf został uznany za zaginionego na froncie. Sąsiedzi państwa Hoffmeyerów zeznali, że ci popełnili samobójstwo 15 marca 1945 roku. Reinhold Haase - przyrodni brat Ernsta Hoffmeyera, uznał małżeństwo Hoffmeyerów w 1954 roku za zmarłe.
Cmentarz.
Cmentarz w Chrzanowie położony jest przy drodze prowadzącej z Łęczyc do Salina, poza terenami zabudowań wsi. Założony został na lekkim wzniesieniu. Jego obszar stanowi jedyną wyraźną kępkę drzew znajdującą się przy drodze. Teren cmentarza opada w kierunku południowym.
Ta dawna ewangelicka nekropolia została założona najprawdopodobniej na przełomie XIX i XX wieku (najstarszy odnaleziony nagrobek nosi datę pochówku 17.12.1918). Ostatni pochówek, jaki odbył się na chrzanowskim cmentarzu datowany jest na rok 1944. Jego ogólna powierzchnia wynosi około 0,27 ha.
Ogólny stan cmentarza jest zły. Dziś ujrzeć można ledwie pare tylko grobów oznaczonych (na niektórych zachowały się daty), resztę zaś porosła trawa i mech. Gdzieniegdzie natrafimy na kamienne podstawy pod krzyż, kamienne ramy należące do mogił dziecięcych i ludzi dorosłych, a na pewnym obszarze cmentarza zauważyć można kilka kwater rodzinnych. Na jego terenie od strony wsi, po przeciwległej stronie wejścia na cmentarz, znajduje się grób ukraiński pochodzący z 1943 roku. Na kamiennym połamanym krzyżu ledwie widoczny jest napis wykonany drukowaną cyrylicą:
TY CПOЧИВAE
MAPИHAC (tu nieczytelne z uwagi na zniszczenia) ПOMEPЛA 1943
YKPAIHKA
Co ciekawe, napis ten zawiera błędy - cyrylica została tu pomieszana z ''naszym'' alfabetem, co widać chociażby na przykładzie samogłoski ,,i'' - raz jest użyta w języku wschodniosłowiańskim (''cпoчиbae''), a zaraz zapisana według alfabetu zachodniosłowiańskiego (''ykpaiнka'').
Może to świadczyć o tym, że napis zrobiony był albo naprędce albo przez osobę, która nie przyłożyła się zbytnio do wykonania napisu lub też nie bardzo znała cyrylicę (a końcowy wyraz na krzyżu napisany został przez ,,i'' z przyzwyczajenia). To jednak tylko przypuszczenia...
Rzut cmentarza jest nieregularny. Brak jakichkolwiek śladów wskazujących istnienie ścieżek czy kwater. Wejście na cmentarz znajduje się od strony drogi głównej. Do dziś doskonale widoczny jest kamienny mur ogrodzeniowy okalający teren cmentarza.
Granice cmentarza są czytelne, natomiast dziś zachowały się już nieliczne ślady wskazujące na układ mogił.
Cmentarz jest bardzo zarośnięty przez tzw. ''dziką zieleń''. Dotarcie do niektórych mogił jest utrudnione z uwagi na jeżyny, jakie porastają poszczególne obszary dawnej nekropolii.
Najwięcej widać nasadzeń takich drzew jak tuja czy sosna.
Teren cmentarza w Chrzanowie dawniej (zdjęcia pochodzą z początkowych lat 80-tych)
Źródło:
1. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1, Warszawa : nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914
2. Zapomniana przeszłość. Upadek pomorskich majątków rolnych na przykładzie powiatu lęborskiego, Ulrich Dorow, Pruszcz Gdański 2010
3. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Chrzanowie /2015 rok/.