Dargoleza (woj.pomorskie)
Jej najstarsze nazwy brzmiały ,,Dargherese'' i ,,Dargorese''. Nazwa wsi została utworzona od nazwy osobowej Dargorad. Obecna postać jest gwarową kaszubską formą i jest złą resubstytucją niemieckiej nazwy Dargeröse.
Do roku 1487 na Dargolezie i Damnie gospodarzył Tetzlaw Dammerow. Następnie wieś stała się lennem rodziny Podewils, a w 1535 roku - rodziny von Zastrow, która władała wsią do XVII wieku. Następnie od czasu zakupu przez K.O. von Massowa, wieś pozostała w rękach rodu von Massow.
Pierwsze wiadomości o nauczycielu pochodzą z 1755 roku: pracował tam wówczas niejaki ''profesor Marczynke''. W 1777 roku wieś przypadła Moritzowi H. von Wejherowi zu Jannewitz. Około 1784 roku Dargoleza miała jeden folwark i trzynaście domów.
W 1796 roku Dargoleza i Cecenowo przypadły rodzinie von Zitzewitz. Najznamienitszym z jego właścicieli był Wilhelm von Zitzewitz, który w 1909 roku otrzymał tytuł hrabiowski. Nie rezydował on w Dargolezie, ale w Cecenowie i Sycewicach. Ostatnim panem majątku był jego syn Wilhelm Siegfried.
Cmentarz.
Cmentarz w Dargolezie znajduje się na południe od wsi, po zachodniej stronie drogi głównej w kierunku Podola Wielkiego.
Został założony na planie trójkąta, co jest nietypowym układem w przypadku cmentarzy.
Jeden z narożników od strony drogi leśnej zaznaczono pokaźnym głazem narzutowym. Przypuszcza się, że w ten sposób wyznaczono wejście na cmentarz. Nie można też wykluczyć, że ów głaz wyznacza też tylko jeden z narożników nekropolii.
Na cmentarzu znajdują się zarówno XIX-wieczne jak i współczesne nagrobki z lat 50-tych XX wieku. Mimo tego wszystkie nagrobki są w bardzo złym stanie. Wszędzie można zauważyć poprzewracane elementy nagrobków, gdzieniegdzie natrafimy na kamienne cokoły żeliwnych krzyży czy pozarastane mchem kamienie nagrobne.
Przy wejściu na teren cmentarza natrafimy na jedną ze współczesnych mogił z lat 60. XX wieku. Jest to usypany nagrobek. Na jasnej tabliczce przytwierdzonej do drewnianego krzyża odczytamy:
Amelie Pankratz
Geb. 16 IV 1872 r
Gest. 3 IX 1961 r
Cristus ist mein Leiben
und Sterben ist maine Gewinn
Napis wykonany jest ręcznie, a ostatnia inskrypcja, która jest fragmentem Listu do Filipian (Flp.1,21) jest napisana błędnie. Poprawnie powinna brzmieć:
,,Christus ist mein Leben, und Sterben ist mein Gewinn''
Co w polskim przekładzie brzmi mniej więcej:
„Albowiem dla mnie życiem jest Chrystus, a śmierć zyskiem.''
Nie jest wiadomo, dlaczego na tabliczce cytat ten został napisany właśnie w ten sposób...
Nieco dalej na obszarze dość gęsto zarośniętym krzakami można też dostrzec głaz z wyrytymi napisami, które wskazują, że nagrobek należy do miejscowego młynarza:
Hier ruhen in Gott
Johannes Friedrich
Ackermühle
*24.6.1878 †7.6.1945
Elise Gross Gumbinmen
*19.12.1868 †20.11.1946
Es ist noch eine ruhe vorhanden
dem Volke Gottes
Cały napis jest odnowiony i pociągnięty czarną farbą, dzięki czemu jest doskonale widoczny.
Niedaleko wyżej wspomnianego głazu wśrod leśnej gęstwiny natrafimy na niewielki połamany ażurowy żeliwny krzyż z dekoracyjnym wzorem (dokładniej brak lewego ramienia). Niestety brak tabliczki z inskrypcją.
Brnąc dalej w porastające gęsto krzaki dostrzeżemy również duży głaz, na którym wyraźnie widoczny jest ślad po przytwierdzonej tam niegdyś tabliczce, której dziś nie ma.
Eksplorując teren cmentarza wszędzie natrafimy na kamienne ramy mogił.
Nekropolia jest w złym stanie. Nagrobki są zdewastowane, a cały teren porastają gęste krzaki. Dostęp do niektórych mogił utrudniony.
Źródło:
1. Wisławska E., Świetlicka A.; Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego : przewodnik bibliograficzny; Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich. Okręg (Słupsk); 1998
2. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Dargolezie /2015 rok/.