FotoExploracje  Lębork dokumentacja fotograficzna opuszczonych miejsc i cmentarzy

Darłowo (woj.zachodniopomorskie) - przykościelne lapidarium

Darłowo (niem. Rügenwalde) to nadmorskie miasto i gmina miejska w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, największe miasto powiatu sławieńskiego. Położone nad Morzem Bałtyckim, w dolinie rzek Wieprzy i Grabowej, na Pobrzeżu Koszalińskim, na Pomorzu Zachodnim.

Pierwsze ślady bytności ludzkiej w okolicach Darłowa pochodzą z okresu
ok. 800 lat p.n.e. W trakcie prac archeologicznych odkryto w rejonie
narzędzia, które potwierdzają obecność na tym terenie pierwszych grup osadników.
Po upadku kultury celtyckiej cała Europa Środkowa i Pomorze znalazły się
pod wpływem kultury rzymskiej. W okolicach Darłowa odnaleziono
pochodzące z tego okresu ozdoby, monety cesarzy Wespazjana, Zenona i
Faustyny Starszej. Na uwagę zasługuje cmentarzysko z odkrytymi grobami szkieletowymi, bogato zdobionymi zapinkami oraz bransolety z brązu i srebra. Na tej podstawie możemy sądzić, że i w okolice  dzisiejszego Darłowa docierali kupcy rzymscy podążający „Bursztynowym  Szlakiem” żeby wymienić przewożone ze sobą wyroby z brązu, srebra, złota czy może szkła na bursztyn, tutejszy miód, skóry, wosk, bardzo prawdopodobne, że również na niewolników.
W okresie VIII – IX osady i grodziska na terenie ziemi darłowskiej
połączyły się w jeden organizm tworząc osadę Dirlov. Znajdowała się ona u
ówczesnego ujścia rzeki Wieprzy do Bałtyku. W XI w. w Darłowie istniał
już ważny ośrodek handlowy. W trakcie badań archeologicznych znaleziono tu skarb zawierający: 118 monet srebrnych, datowanych na XI w., fragmenty ozdób, drutów srebrnych. Korzystne położenie grodu – u
ujścia Wieprzy i Grabowej do morza, żyzne gleby, bliskość ważnych
szlaków handlowych, znacząco wpływały na gęstość zaludnienia na tych
terenach. Tak rozpoczęła się burzliwa historia osady targowo – portowej u ujścia rzeki Wieprzy do Morza Bałtyckiego.
Prawa miejskie nadane w roku 1271 (prawo lubeckie) przez Wisława II, księcia Rugii. Potem, po krótkim panowaniu Brandenburczyków, w 1347 miasto przeszło w ręce księcia wołogoskiego Bogusława V z dynastii Gryfitów, zięcia Kazimierza Wielkiego. W 1352 roku rozpoczęto budowę zamku, na ten okres datuje się też początek współpracy z Hanzą (pełnoprawnym członkiem Hanzy Darłowo zostało w roku 1412). W 1382 w Darłowie urodził się Eryk Pomorski, znany potem jako król Norwegii Eryk III i król Danii Eryk VII oraz król Szwecji. Po detronizacji, kolejno ze wszystkich tronów, wrócił do Darłowa i zaczął rozbudowywać miasto; tu został pochowany. Kolejnym władcą zasłużonym dla Darłowa i całego Pomorza Zachodniego był Bogusław X.
16 września 1497 roku Darłówko i część Darłowa zostały zalane ogromną falą. Była ona na tyle silna, że porwała cztery stojące w porcie statki. Jeden z nich zatrzymał się w okolicy wzgórza Kopa, na którym stoi kaplica Św. Gertrudy. Fali  towarzyszył dźwięk przypominający pomruk olbrzymiego niedźwiedzia, toteż mieszkańcy nazwali ją „niedźwiedziem morskim”.
W dniu 27 sierpnia 1568 roku eskadra polskiej floty wojennej króla Zygmunta Augusta, składająca się z 10 statków, napotkała przypadkowo w porcie w Darłowie trzy szwedzkie i dwa szkockie statki, w związku z czym nastąpiło ostrzelanie polskich okrętów, po którym z polskich okrętów wysadzono desant, który uderzył na Szwedów od strony lądu. W wyniku walki zdobyto wszystkie szwedzkie statki, natomiast statkom szkockim udało się odpłynąć z portu. W latach 1589, 1624, 1648, 1679 i 1722 miasto było z kolei niszczone przez pożary. Pierwszą latarnię morską wybudowano około roku 1715.
Po przejęciu miasta przez Hohenzollernów przeżywało ono aż do połowy XVIII w. zastój gospodarczy, a podczas blokady kontynentalnej Anglii w okresie wojen napoleońskich na początku XIX w. mieszkańcy Darłowa i okolic trudnili się przemytem brytyjskich towarów na kontynent.
Przed I wojną światową miasto liczyło 6 tys. mieszkańców, tuż przed II wojną światową – ok. 8 tys.; w czasach niemieckich nosiło nazwę (niem.) Rügenwalde. Taką nazwę nosi kiełbasa Rügenwalder Teewurst, przed wojną produkowana w Darłowie, a po wojnie w Zachodnich Niemczech, wyłącznie przez firmy pochodzące z Darłowa.
W czasie II wojny światowej w Darłowie zmontowano i testowano dwa największe działa w historii świata, noszące nazwy Dora (od: Dorota) i Gustav. Kilkakrotnie na wizytację ich budowy przyjeżdżał Adolf Hitler.
W 1946 r. Darłowo zostało włączone administracyjnie do nowo powstałego
województwa szczecińskiego w powojennej Polsce, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona do Niemiec.

Lapidarium przy Kościele Mariackim

To niesamowite miejsce znajduje się przy równie niesamowitym miejscu jakim jest Kościół Mariacki pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny.
Rozpoczęcie budowy kościoła datuje się na 1321 r. W roku 1394 z funduszy księcia Bogusława VIII wzniesiono wieżę kościelną, a następnie dobudowano zakrystię i kaplice boczne. Przez wszystkie lata stopniowo przebudowywany i modyfikowany aż uzyskał finalny kształt jaki nosi obecnie. Kształt nieprawdopodobnie oryginalny i niepowtarzalny.

Lapidarium znajdujące się przy kościele powstało ku pamięci mieszkańców okolicznych miejscowości takich jak Cisewo, Barzewice czy właśnie Darłowo oraz innych wiosek w okolicy. Znajduje się ono na terenie dawnego przykościelnego cmentarza, którego powstanie należy datować na początek XIV wieku. W następnych stuleciach, ze względu na ciągły rozwój miasta nekropolia systematycznie malała. Ostatecznie na cmentarzu przestano grzebać zmarłych w roku 1842. Do dzisiaj po przykościelnej nekropolii nie zachował się żaden widzialny ślad.
W roku 1999 na kawałku parceli przy świątyni, w miejscu dawnego cmentarza, uroczyście otwarto pamiątkowe lapidarium.
Umieszczono w nim elementy nagrobkowe z wyposażenia dawnych okolicznych cmentarzy, a także z ewangelickich nekropolii w gminach Barwice,  Szczecinek, Postomino i z cmentarza żydowskiego w Rusku (gmina Darłowo).
Są tam m.in. zabytkowe, bezimienne krzyże, a także nagrobek darłowskiej
rodziny przemysłowców Kasiske, oraz płyta epitafijna kapitana marynarki
królewskiej Jorgena Adreasa Bircha (1763 - 1820), który poległ pod
Bornholmem. Można też zobaczyć krzyże z nagrobków pastora Rhensiusa i
jego żony, którzy mieszkali w Kiełpinie w gminie Barwice i wiele innych. Jest też macewa z cmentarza żydowskiego w Rusku. 

Sarkofagi Książąt Pomorskich

Zwiedzając wnętrze Kościoła Mariackiego natrafimy  na prawdziwe skarby. Prócz rzeźb, obrazów, krucyfiksów czy chrzcielnic znajdują się tam sarkofagi Książąt Pomorskich: Eryka I (króla Danii, Norwegii i Szwecji), Elżbiety (księżniczki duńskiej, żony ostatniego pomorskiego księcia Bogusława XIV, zmarłej w 1653 roku), księżnej Jadwigi (córki księcia Henryka Brunszwickiego i Elżbiety Duńskiej, żony Ulryka, brata Bogusława XIV). 
Źródło:
http://www.darlowo.info
Zdjęcia:
Elżbieta Stenka