Darłowo (niem. Rügenwalde) to nadmorskie miasto i gmina miejska w północno-zachodniej Polsce, w woj. zachodniopomorskim, największe miasto powiatu sławieńskiego. Położone nad Morzem Bałtyckim, w dolinie rzek Wieprzy i Grabowej, na Pobrzeżu Koszalińskim, na Pomorzu Zachodnim.
Pierwsze ślady bytności ludzkiej w okolicach Darłowa pochodzą z okresu
ok. 800 lat p.n.e. W trakcie prac archeologicznych odkryto w rejonie
narzędzia, które potwierdzają obecność na tym terenie pierwszych grup osadników.
Po upadku kultury celtyckiej cała Europa Środkowa i Pomorze znalazły się
pod wpływem kultury rzymskiej. W okolicach Darłowa odnaleziono
pochodzące z tego okresu ozdoby, monety cesarzy Wespazjana, Zenona i
Faustyny Starszej. Na uwagę zasługuje cmentarzysko z odkrytymi grobami szkieletowymi, bogato zdobionymi zapinkami oraz bransolety z brązu i srebra. Na tej podstawie możemy sądzić, że i w okolice dzisiejszego Darłowa docierali kupcy rzymscy podążający „Bursztynowym Szlakiem” żeby wymienić przewożone ze sobą wyroby z brązu, srebra, złota czy może szkła na bursztyn, tutejszy miód, skóry, wosk, bardzo prawdopodobne, że również na niewolników.
W okresie VIII – IX osady i grodziska na terenie ziemi darłowskiej
połączyły się w jeden organizm tworząc osadę
Dirlov. Znajdowała się ona u
ówczesnego ujścia rzeki Wieprzy do Bałtyku. W XI w. w Darłowie istniał
już ważny ośrodek handlowy. W trakcie badań archeologicznych znaleziono tu skarb zawierający: 118 monet srebrnych, datowanych na XI w., fragmenty ozdób, drutów srebrnych. Korzystne położenie grodu – u
ujścia Wieprzy i Grabowej do morza, żyzne gleby, bliskość ważnych
szlaków handlowych, znacząco wpływały na gęstość zaludnienia na tych
terenach. Tak rozpoczęła się burzliwa historia osady targowo – portowej u ujścia rzeki Wieprzy do Morza Bałtyckiego.
Prawa miejskie nadane w roku 1271 (prawo lubeckie) przez Wisława II, księcia Rugii. Potem, po krótkim panowaniu Brandenburczyków, w 1347 miasto przeszło w ręce księcia wołogoskiego Bogusława V z dynastii Gryfitów, zięcia Kazimierza Wielkiego. W 1352 roku rozpoczęto budowę zamku, na ten okres datuje się też początek współpracy z Hanzą (pełnoprawnym członkiem Hanzy Darłowo zostało w roku 1412). W 1382 w Darłowie urodził się Eryk Pomorski, znany potem jako król Norwegii Eryk III i król Danii Eryk VII oraz król Szwecji. Po detronizacji, kolejno ze wszystkich tronów, wrócił do Darłowa i zaczął rozbudowywać miasto; tu został pochowany. Kolejnym władcą zasłużonym dla Darłowa i całego Pomorza Zachodniego był Bogusław X.
16 września 1497 roku Darłówko i część Darłowa zostały zalane ogromną falą. Była ona na tyle silna, że porwała cztery stojące w porcie statki. Jeden z nich zatrzymał się w okolicy wzgórza Kopa, na którym stoi kaplica Św. Gertrudy. Fali towarzyszył dźwięk przypominający pomruk olbrzymiego niedźwiedzia, toteż mieszkańcy nazwali ją „niedźwiedziem morskim”.
W dniu 27 sierpnia 1568 roku eskadra polskiej floty wojennej króla Zygmunta Augusta, składająca się z 10 statków, napotkała przypadkowo w porcie w Darłowie trzy szwedzkie i dwa szkockie statki, w związku z czym nastąpiło ostrzelanie polskich okrętów, po którym z polskich okrętów wysadzono desant, który uderzył na Szwedów od strony lądu. W wyniku walki zdobyto wszystkie szwedzkie statki, natomiast statkom szkockim udało się odpłynąć z portu. W latach 1589, 1624, 1648, 1679 i 1722 miasto było z kolei niszczone przez pożary. Pierwszą latarnię morską wybudowano około roku 1715.
Po przejęciu miasta przez Hohenzollernów przeżywało ono aż do połowy XVIII w. zastój gospodarczy, a podczas blokady kontynentalnej Anglii w okresie wojen napoleońskich na początku XIX w. mieszkańcy Darłowa i okolic trudnili się przemytem brytyjskich towarów na kontynent.
Przed I wojną światową miasto liczyło 6 tys. mieszkańców, tuż przed II wojną światową – ok. 8 tys.; w czasach niemieckich nosiło nazwę (niem.)
Rügenwalde. Taką nazwę nosi kiełbasa Rügenwalder Teewurst, przed wojną produkowana w Darłowie, a po wojnie w Zachodnich Niemczech, wyłącznie przez firmy pochodzące z Darłowa.
W czasie II wojny światowej w Darłowie zmontowano i testowano dwa największe działa w historii świata, noszące nazwy Dora (od: Dorota) i Gustav. Kilkakrotnie na wizytację ich budowy przyjeżdżał Adolf Hitler.
W 1946 r. Darłowo zostało włączone administracyjnie do nowo powstałego
województwa szczecińskiego w powojennej Polsce, zaś jego niemiecka ludność wysiedlona do Niemiec.