Gorzyno/Górzyno (woj.pomorskie)

Gorzyno/Górzyno (niem. Gohren) to wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Główczyce.

W źródłach: Gorne (1476 r.), Gohren (1537 r.). Nazwa pierwotna rekonstruowana jest jako Górzno. Nazwa obecna jest nazwą topograficzną od rzeczownika ''góra''.

Wieś wzmiankowana już w 1476 roku i kolejno w latach 1499, 1518 i 1523 jako dobra rodowe Stojentinów.

Od 1648 do 1837/39 roku należała do rodziny von Wobeser, a od 1839 roku do końca II wojny światowej była siedzibą rodową von Belowów. O zamożności dawnych właścicieli dóbr w Górzynie świadczy pałac zbudowany w I połowie XIX wieku rozbudowany o zachodnie skrzydło w II połowie XIX wieku. Do pałacu prowadzi lipowa aleja. Fronton zwrócony ku południowi składa się z wysuniętego wspartego na czterech kolumnach ryzalitu z tarczą zegarową. W nowszej części znajduje się okrągła wieża z latarnią przykryta dachem kopulastym. W hollu zachował się wsparty na dwóch kolumnach kominek z porożem danieli, zdobiony płaskorzeźbami tarcz herbowych gryfa, Belowów i tarczą z orłem. Widnieją przy nich daty: 1417, 1298 (rok założenia rodu von Below) i 1798. Wokół pałacu rozciągał się park z bogatą roślinnością i fontanną ozdobioną głową satyra.

Cmentarz.

Cmentarz w Gorzynie zlokalizowany jest na północ od miejscowości. Znajduje się on na wzniesieniu, a okala go widoczny do dziś wał z ciosów kamiennych. Prowadzi do niego ścieżka, którą można odnaleźć wśród krzaków i chwastów.

Już po wejściu na teren nekropolii od razu rzuca się w oczy dewastacja tego miejsca. Zaraz przy wejściu można natrafić na leżące, poprzewracane kamienne krzyże czy kamienne postumenty. Jeden z kamiennych krzyży leżacy na ziemi należy do rodzeństwa. Można na nim odczytać:

Hier ruhen in Gott

die Geschwister

Freitag

W kilku miejscach widać porozbijane w drobny mak czarne płyty nagrobne, których złożenie nie jest możliwe z uwagi na ich zniszczenie. Natrafimy również na wiele podstaw pod krzyż żeliwny. Wiele z tych pozostałości wskazuje, że znajdowały się tu zdobione ażurowe krzyże.

Na terenie całego cmentarza zachowały się różne formy pomników nagrobnych. Można znaleźć wiele cokołów stylizowanych na ścięte pnie dębowych drzew jak również kamienne postumenty z fragmentami marmurowych krzyży. Co ciekawe, zachowało się też w całości kilka żeliwnych krzyży, a jeden z nich wciąż tkwi na swojej kamiennej podstawie. W dolnej części innego ułamanego żeliwnego krzyża widać sygnaturę wykonawcy odlewu:

Burow, Stolp

(ludwisarz pochodzący ze Słupska)

Jedna z kamiennych płyt, którą udało nam się oczyścić z ziemi oraz mchu wskazuje, iż nekropolia ta istniała już prawdopodobnie w okresie I wojny światowej. Można na niej odczytać daty narodzin oraz śmierci trzech pochowanych tam kobiet:

Maria

* 28 Juni 1892 † 10 Mai 1914

Elisabeth

* 15 Mai 1894 † 28 April 1916

Johanna

* 16 Juli 1898 † 17 Febr. 1917

Oprócz tego na całym terenie cmentarza widoczne są kamienne ramy mogił - wszystkie porośnięte w dużej mierze mchem. Zachowały się również kamienne tablice, na których jednak brak tablic inskrypcyjnych.

W północnej części nekropolii znajduje się wiele nagrobków dziecięcych, których płyty inskrypcyjne zachowały się w stosunkowo dobrym stanie. Mimo iż kamienne postumenty obrośnięte są w całości mchem, to płyty można odczytać bez wiekszych problemów:

Hier

ruht in Gott

unser Kindelein

Paul Sak

* 16.8.1922

† 15.11.1922

Lasset die Kindlein

zu mir kommen.

Mark. 10.14

Końcowy tekst jest fragmentem Ewangelii wg św. Marka. Jest to fragment wersetu 10.14-15: ,,[...] Pozwólcie dziatkom przychodzić do mnie... [...]''

Niedaleko leży na kamiennej podstawie biały ułamany krzyż. W górnej jego części odczytamy:

Hier ruhet

in Gott

Mathilde Wangerow (?)

* 4. Dezbr. 1891

† 20. Juni. 1896

Starodrzew zachował się w częściowym stanie. Są to głównie drzewa dębowe. Poza tym licznie występują samosiejki drzew liściastych. Cały teren cmentarza pokryty jest gęsto ścielącym się bluszczem.