Janisławiec (woj.pomorskie)
Janisławiec należy do najmłodszych miejscowości powiatu lęborskiego. Powstanie tego folwarku, utworzonego przez dotychczasowego sołtysa Garczegorza związane jest z okresem uwolnienia chłopów od pańszczyzny i przyznania nieszlacheckim warstwom społecznym prawa do nabywania i posiadania ziemi.
Właścicielem tych dóbr był Rabbas, o którym niewiele wiadomo. Od 1905 do 1913 roku, był on członkiem miejscowego oddziału zrzeszenia rolniczego. Był on również właścicielem lokalnej gorzelni w roku 1910.
Rok powstania Janisławca jest trudny do ustalenia. Wiadomo jednak, że istniał on już w roku 1876. Posiadłość powstała z zespolenia ziem gospodarstwa sołtysa Garczegorza z dwoma innymi nabytymi przez sołtysa gospodarstwami chłopskimi. W roku 1925 właścicielem był Werner Rabbas.
Po wyzwoleniu 10.03.1945 roku, folwark przeszedł na własność skarbu państwa (administracyjnie podporządkowany WPPGR w Pogorszewie).
Cmentarz.
Cmentarz w Janisławcu znajduje się po prawej stronie za
torami na niewielkim gęsto zarośniętym wzniesieniu. Przyjmuje się, że powstał najprawdopodobniej w XIX wieku, a dzisiejsza jego ogólna powierzchnia wynosi 0,31 ha.
torami na niewielkim gęsto zarośniętym wzniesieniu. Przyjmuje się, że powstał najprawdopodobniej w XIX wieku, a dzisiejsza jego ogólna powierzchnia wynosi 0,31 ha.
Jest on położony około 300 metrów na wschód od miejscowości, a wokół niego znajdują się pola uprawne oraz łąki.
Wchodząc na wzniesienie spomiędzy traw wyłaniają się fragmenty kamieni, które niegdyś były elementem ogrodzenia cmentarza.
Na pierwszy rzut oka, trudno powiedzieć, że teren jest dawną nekropolią. Przed nami rozciąga się raczej zaśmiecona i porośnięta trawą i krzakami łąka. Dopiero eksplorując teren bardziej w głąb, powoli z krzaków wyłaniają się pozostałości mogił.
W oczy rzuca się od razu mogiła z ułamanym krzyżem, u podnóża
którego leży kamienna płyta z wyrytym napisem:
W dolnej części kamiennej płyty również znajduje się tekst, którego jednak nam nie udało się rozszyfrować. Mogę jedynie przypuszczać, że to
inskrypcja wstawiennicza (???)
Na terenie cmentarza w nieładzie natrafimy na granitowe kamienie nagrobne oraz kilka betonowych ram nagrobków. Z uwagi na chaotyczność
i dewastację nekropolii, trudno odczytać jednoznacznie, jaki pierwotnie był układ rzędów mogił. Zdaje się jednak, że w tylnej części cmentarza (obecnie teren graniczy z polem uprawnym), znajdowały się grobowce. Natrafiłyśmy na zapadnięte płyty, ukazujące wnękę grobowcową. Widać, że wnętrze zbudowane jest z ceglanego materiału, gdzieniegdzie wystają metalowe elementy, a w głębi dostrzec można…najprawdopodobniej ludzkie szczątki.
Obok zapadniętego grobowca przewalona i połamana płyta nagrobna, na której można odczytać:
Na kolejnej części:
…Rabbas
Bez wątpienia na lokalnym cmentarzu spoczęły ciała właścicieli Janisławca, jednak czy zapadnięty grobowiec z odsłoniętymi kośćmi należy właśnie do nich? Tego nie jestem w stanie potwierdzić.
Na terenie janisławskiej nekropolii widać też kilka dołów, które mogą wskazywać albo na zapadnięte mogiły albo na (co gorsza!) działalność ‘’hien cmentarnych’’.
Na pierwszy rzut oka, trudno powiedzieć, że teren jest dawną nekropolią. Przed nami rozciąga się raczej zaśmiecona i porośnięta trawą i krzakami łąka. Dopiero eksplorując teren bardziej w głąb, powoli z krzaków wyłaniają się pozostałości mogił.
W oczy rzuca się od razu mogiła z ułamanym krzyżem, u podnóża
którego leży kamienna płyta z wyrytym napisem:
(górna inskrypcja nieczytelna)
Frieda Stothut
*31.7.1910 †23.11.1949
Frieda Stothut
*31.7.1910 †23.11.1949
W dolnej części kamiennej płyty również znajduje się tekst, którego jednak nam nie udało się rozszyfrować. Mogę jedynie przypuszczać, że to
inskrypcja wstawiennicza (???)
Na terenie cmentarza w nieładzie natrafimy na granitowe kamienie nagrobne oraz kilka betonowych ram nagrobków. Z uwagi na chaotyczność
i dewastację nekropolii, trudno odczytać jednoznacznie, jaki pierwotnie był układ rzędów mogił. Zdaje się jednak, że w tylnej części cmentarza (obecnie teren graniczy z polem uprawnym), znajdowały się grobowce. Natrafiłyśmy na zapadnięte płyty, ukazujące wnękę grobowcową. Widać, że wnętrze zbudowane jest z ceglanego materiału, gdzieniegdzie wystają metalowe elementy, a w głębi dostrzec można…najprawdopodobniej ludzkie szczątki.
Obok zapadniętego grobowca przewalona i połamana płyta nagrobna, na której można odczytać:
Ruhestätte
der Familie
Rabbas
der Familie
Rabbas
Na kolejnej części:
…Rabbas
*30.8.1861 †10.11.1924
Bez wątpienia na lokalnym cmentarzu spoczęły ciała właścicieli Janisławca, jednak czy zapadnięty grobowiec z odsłoniętymi kośćmi należy właśnie do nich? Tego nie jestem w stanie potwierdzić.
Na terenie janisławskiej nekropolii widać też kilka dołów, które mogą wskazywać albo na zapadnięte mogiły albo na (co gorsza!) działalność ‘’hien cmentarnych’’.
Źródło:
Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Janisławcu /2013 rok/.