FotoExploracje  Lębork dokumentacja fotograficzna opuszczonych miejsc i cmentarzy

Kisewo (woj.pomorskie)

Kisewo (niem. Küssow) to wieś położona w województwie pomorskim, w powiecie wejherowskim, w gminie Łęczyce.
Dawne nazwy miejscowości, to: Kissof, Kussof czy wspomniana Küssow. Według zapisków, najstarszy istniejący dokument, w którym wspomniana jest wieś pochodzi z 1401 roku, w którym wymienia się jako zarządzających braci Niklasa i Hansa.
W 1910 roku dobra kisewskie obejmowały 613 ha i były w posiadaniu rodziny Osterroht.

Najstarsza część miejscowości istniała niegdyś w formie przyściółka, obok osadnictwo rozproszone, kolonijne.
Wartościowymi do dziś zachowanymi elementami kulturowymi są: siedlisko dawnej karczmy z zajazdem, znajdującej się na skrzyżowaniu dróg do Strzelęcina. Nieopodal wsi znajduje się również zabytkowy stary cmentarz ewangelicki.

Cmentarz.
Powstał on w połowie XIX wieku, a jego ogólna powierzchnia wynosi około 0,4 ha. Według archiwalnych materiałów, do których udało nam się dotrzeć, za rok zamknięcia nekropolii przyjmuje się 1945 rok.
Cmentarz położony jest na południe od wsi, około 400 metrów od zabudowań. Strona zachodnia przylega do drogi gruntowej. Znajduje się na skraju lasu, na stoku zachodnim wzgórza. Cały jego teren jest zadrzewiony.
Dawna ewangelicka nekropolia w Kisewie założona jest na rzucie prostokąta. Od strony zachodniej widoczne wejście w pobliżu którego niegdyś usytuowana była kaplica grobowa. Wokół cmentarza widoczne są szpalery świerków.
Cmentarz jest zdewastowany. Z przekazów ustnych wiemy, że jeszcze w latach 80-tych można było na jego terenie odnaleźć kilkanaście żeliwnych krzyży. Dziś niestety już nie ma po nich śladu. Natrafimy jedynie na kilka nagrobków wolnostojących (ogólnie doliczyczyliśmy się ich 11). Większość jednak nagrobków jest połamana i zniszczona. Na ziemi leżą kamienne krzyże z zatartymi już częściowo inskrypcjami. Jeden charakterystyczny marmurowy krzyż z widoczną datą:

1814-1892
(dalszy napis zatarty)

Widoczny jest też betonowy krzyż z ułamanym jednym ramieniem, na którym odczytamy datę śmierci:

1935

Na znacznym obszarze cmentarza znajduje się bardzo dużo kamiennych ram mogił, na których leżą popękane tablice epitafijne. Niektóre z nich można odczytać.
Jedna z tablic ukazuje nam napis:


Theodor Gotthilt von Osterroht
*27.12.1814 †19.1 (tu nieczytelne)

oraz

Elle von Osterroht
geb. von Alt-Stutterheim
*9.6.1858 †23.9.1932


Na jednej z kamiennych ram mogiły leży połamana biała tablica z widocznym napisem:

Hier ruhet in Gott
Otto F(?)ett

*10.(tu nieczytelne).1852
†21.9.1924
Wir denken dein
Treuer Liebe


W niedalekim odstępie, stoi połamany betonowy krzyż, którego górna część wraz z inskrypcją leży u podnóża betonowej podstawy. Choć napis jest częściowo zatarty, to widać, że zostały tu pochowane dwie osoby:

Emil Palinski(?)
 *22.1.1855 (dalszej części brak)
(inskrypcji brak) geb. Salle *14.1.1853 †9.7.1935

W jeszcze innym miejscu o kamienną podstawę oparty jest fragment ułamanego ozdobnego krzyża z białego marmuru. Z częściowo zatartego napisu można jedynie odczytać:

Hier ruht
in Gott

(brak inskrypcji) Kusferow(?)
21.(?) Januar 1875
(brak inskrypcji) Januar 1883

Na cmentarzu tym istniał grób mający znaczenie historyczne. Należał on do niejakiego Augusta Palińskiego, zmarłego w 1860 roku. Jak udało nam się dowiedzieć - mężczyzna był niegdyś ogrodnikiem w kisewskim majątku.

Całkowicie nieczytelne są granice cmentarza w części wschodniej. Całość układu również jest źle czytelna. Układ mogił czytelny jedynie w małych fragmentach. W części zachodniej natrafimy na pozostałości fundamentów kaplicy grobowej zaś w części północnej brak śladów po grobach.

Teren cmentarza porośnięty licznymi samosiewami i krzakami. Drzewostan jest w stanie ogólnie dobrym. Zachowała się jedna brzoza oraz trzy świerki. Brak pomników przyrody.

Teren ewangelickiego cmentarza w Kisewie dawniej

Źródło:
1. Plan Odnowy Miejscowości Kisewo, 3 czerwca 2009
2. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Kisewie /2014 rok/.