FotoExploracje  Lębork dokumentacja fotograficzna opuszczonych miejsc i cmentarzy

Koszalin (woj.zachodniopomorskie)

Koszalin (niem. Köslin)  to miasto na prawach powiatu w północno-zachodniej Polsce, w województwie zachodniopomorskim, drugie co do wielkości miasto na Pomorzu Zachodnim. Największe miasto regionu Środkowopomorskiego (Middle-Pomerania). Położone na Pobrzeżu Koszalińskim, nad rzeką Dzierżęcinką, nad jeziorami: Jamno i Lubiatowo Północne. Siedziba powiatu koszalińskiego, sądu okręgowego, wydziału zamiejscowego urzędu marszałkowskiego i delegatury urzędu wojewódzkiego.

Jamno (do 1945 niem. Jamund) – część miasta Koszalina, w jego północnej części. Położona ok. 1,3 km od brzegu jeziora Jamno, na Wybrzeżu Słowińskim.
Teren Jamna znajduje się w obszarze chronionego krajobrazu Koszalińskiego Pasa Nadmorskiego.
Nazwa wsi Jamno ma swoje korzenie w nazewnictwie słowiańskim. Zapewne pochodzi ona od słowa jama (według Lubinusa). W czasach pruskich nazwa ta była zapisywana jako Jamene, Jamele, Jament, Jamen. Nazwę wsi Jamno wprowadzono urzędowo w 1947 roku, zastępując poprzednią niemiecką nazwę wsi – Jamund.
Pierwsza historyczna wzmianka o wsi Jamno pochodzi z roku 1278, kiedy to klasztor cysterek z Koszalina otrzymał patronat nad kościołem w Jamnie. W roku 1248, razem ze wschodnią częścią ziemi kołobrzeskiej (z tytułu darowizny Barnima I - księcia szczecińskiego - dla biskupa Wilhelma) Jamno wraz z innymi osadami stało się częścią biskupstwa kamieńskiego. Wieś Jamno ze względu na swoje położenie - od strony północnej Bałtyk, a dookoła tereny bagienne i rzeki - przez większą część roku była odcięta od świata. Pierwszą utwardzoną drogę poprowadzono do Koszalina w 1899 roku.
Jamno wraz z Łabuszem zostały przyłączone jako części miasta do Koszalina 1 stycznia 2010. Wcześniej miała status wsi, będącej siedzibą sołectwa w gminie Będzino.
Cmentarz.
Cmentarz ewangelicki został ulokowany poza układem owalnicowym po wschodniej stronie drogi z Jamna do Łabusza (u zbiegu ulic Orlików i Północnej). Ma on kształt regularnego prostokąta i został obsadzony lipami i bukami w formie kępy zieleni wysokiej. Aktualnie można na nim znaleźć pojedyncze nagrobki z I połowy XX wieku. Znajdują się na nim także dwa nagrobki polskie z 1951 i 1956 roku.
Wiele nagrobków zachowało się w dość dobrym stanie i stoją one ,,o własnych siłach''. Na kilku zachowały się także tablice inskrypcyjne, których odczytanie nie powinno stanowić problemów. Na jednej z pionowych płyt nagrobnych odczytamy:

Hier ruhen in Frieden
Jda Krey
* 4.9.1884
† 27.9.1941
Jesus Christus gestern und heute
und derselbe auch in Ewigkeit

Ostatni wers na mogile jest Listem do Hebrajczyków (Hbr 13,8) - ,,Jezus Chrystus wczoraj i dziś, ten sam także na wieki.''

Na kolejnym nagrobku przeczytamy:

Hier ruhen in Gott
Albert Barske
*20.2.1878
†23.9.1943
Nach Mühe und Arbeit
zum ewigen Frieden

Ostatnie zdanie odnosi się do idei ,,wiecznego pokoju'' wg Immanuela Kanta i jego traktatu zatytułowanego Zum ewigen Frieden.

Przy wejściu na cmentarz zachowały się dwa słupki od bramy cmentarnej. Ogólnie teren jest zadbany dzięki lokalnym stowarzyszeniom, między innymi Jamneńskie Stowarzyszenie Społeczno Kulturalne, które w 2010 roku dokładnie posprzątało teren nekropolii.
Cmentarz w obecnym kształcie i formie mógłby dalej tak wyglądać zachowując swój szczególny klimat przy odrobinie wysiłku.

25 września 2014 roku uchwałą nr XLVIII/692/2014 Rady Miejskiej w Koszalinie została wyrażona zgoda na postawienie pomnika na dawnym cmentarzu ewangelickim u zbiegu ulic Orlików i Północnej. W uroczystym odsłonięciu pomnika udział wzięli m.in. Izabela Wilke [radna miejska w Koszalinie], Wojciech Kasprzyk [zastępca prezydenta Koszalina], Peter Jaske [przewodniczący Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Mniejszości Niemieckiej w Koszalinie]. Pomnik został poświęcony przez ks. Jarosława Krylika, proboszcza parafii pw. bł. Matki Teresy z Kalkuty.

Na granitowej tablicy zamontowanej na głazie widnieje inskrypcja w języku polskim i niemieckim:

Pamięci
dawnych mieszkańców
Jamna i Łabusza

Śmierć jest bramą ku światłu
na końcu trudnej drogi
św. Franciszek z Asyżu

Zur erinnerung
an die ehemaligen einwohner
von Jamund und Labusch

Der Tod ist das Tor zum Licht
am Ende eines mühsam gewordenes Weges
Franz von Assisi 

Inicjatorami postawienia pomnika upamiętniającego dawnych mieszkańców miejscowości Jamna i Łabusza byli Henryk i Hanna Piech.
Zdjęcia przedstawiają stan cmentarza z lipca 2018 roku.
Źródło:
1. https://pl.wikipedia.org/wiki/Koszalin
2. https://pl.wikipedia.org/wiki/Jamno_(Koszalin)
3. http://www.gk24.pl/wiadomosci/koszalin
4. http://www.marmagi.cad.pl/
5. https://sites.google.com

Za zdjęcia cmentarza ewangelickiego na osiedlu Jamno-Łabusz bardzo dziękujemy Elżbiecie Stence-Choszcz, której nie może zabraknąć na kolejnych szalenie ciekawych wyprawach.  :)