FotoExploracje  Lębork dokumentacja fotograficzna opuszczonych miejsc i cmentarzy

Łebunia (woj.pomorskie)

Łebunia (niem. Labuhn) to wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Cewice przy drodze wojewódzkiej nr 214. Miejscowość obecnie zamieszkuje około 650 mieszkańców.
Nazwa miejscowości wywodzi się od nazwy własnej "łabędź" lub od nazwy osobowej - imienia Lubomir czy też Lubisław, z pierwiastka "luby".
Przez kilka stuleci wspólnie z Cewicami i Maszewem wchodziła w skład
dóbr rodowych rodziny Grella. Pierwsze wzmianki o tej miejscowości
pochodzą z 1410 r. w związku z hipotetyczną datą budowy miejscowego
kościoła oraz z 1412 r., kiedy to wywodzący się z Łebuni Walter z rodu
Grella występował w sporze sądowym przeciwko niejakiemu Slepkowi z Lęborka.
W 1440 r. Czcibor Grella z Łebuni reprezentował szlachtę Ziemi
Lęborskiej na zjeździe Związku Miast i Ziem Pomorskich w Kwidzynie,
gdzie doszło do zawiązania Związku Pruskiego. Ród Grella posiadał
Łebunię aż do lat 30. XIX wieku. Przed II wojną światową majątek stanowił własność rodu Grumbkow, następnie zaś rodziny von Roth.

Cmentarz.
Cmentarz w Łebuni odnaleźć można na północnych obrzeżach wsi, w lesie za pozostałościami dawnej szkoły. Dokładniej po prawej stronie jadąc od strony Osowa. Teren nieopodal dawnego cmentarza to pola, więc z dotarciem nie powinno być problemów. Zaraz za pozostałościami szkoły na teren cmenatrza kieruje nas dróżka. Nie jest ona duża, ale widoczna na tyle, aby się nią pokierować na starą nekropolię.
Całość nie jest ogrodzona. Wprawdzie od strony drogi znajdują się betonowe słupki ogrodzeniowe, ale sądzę, że są to raczej pozostałości ogrodzenia przyległego pola.
Cmentarz jest zarośnięty i zdewastowany, czyli nie różni się on zbyt wiele stanem od całej masy innych dawnych ewangelickich nekropolii.
Na całym obszarze da się zauważyć szereg podstaw krzyży, ale oczywiście po jakichkolwiek żeliwnych krzyżach śladów brak, choć nie jest wykluczone, że jakieś pozostałości i elementy znajdują się pod warstwą trawy i liści, które zalegają na całym obszarze cmentarza.
Po mogiłach pozostały jedynie kamienne ramy, w niektórych miejscach przylegają do nich dodatkowo kamienne tablice, jednak większość bez jakichkolwiek tablic inskrypcyjnych. Niektóre z odnalezionych rozbite są w drobny mak, co znacznie utrudnia ich odczytanie. Jedne są przytwierdzone do kamiennych tablic, inne do kamiennych postumentów w kształcie pnia dębu, których również nie brakuje na łebuńskiej nekropolii.
Eksplorując cmentarz natrafimy na kilka niewielkich pól nagrobnych oraz nieliczne nagrobki dziecięce. Jedna w całości zachowana tablica pochodzi właśnie z nagrobka dziecięcego. Odczytamy na niej:

Christel
Westühal
*27.7.1907
+1.8.1907

Inne tablice, które udało się zrekonstruować (opcjonalnie):

Pauline Zo...
(inskrypcja nieczytelna z powodu brakującego elementu tablicy)
geb. Bardi...
(inskrypcja nieczytelna z powodu brakującego elementu tablicy)
*13.10.1874 +
(inskrypcja nieczytelna z powodu brakującego elementu tablicy)
Die Liebe höret ni...
(inskrypcja nieczytelna z powodu brakującego elementu tablicy)

Ostatnia inskrypcja zapewne brzmi:

''Die Liebe höret nimmer auf“

Co w tłumaczeniu brzmi:

''Miłość nigdy nie zawodzi''

Jest to fragment z Biblii, a dokładniej 1 List do Koryntian (13:7,8).

Kolejna tablica, którą można odczytać ukazuje nam inskrypcję:


                                          Hier ruhet in Gott

unsere liebe Mutter
u. Schwiegermutter
Frau
Johanna (Ma)...?ch 
geb....Dö...(inskrypcja nieczytalna z braku fragmentu tablicy)
*7.1871 + ...1930
(inskrypcja nieczytelna)...ohl, du treues. Mutterherz,
(inskrypcja nieczytelna)...dein in tiefem Schmerz

Po raz kolejny udało się zidentyfikować napis znajdujący się w dole płyty:

''Schlaf wohl, du treues. Mutterherz, wir denken dein in tiefem Schmerz.''

Jest to inskrypcja najczęściej umieszczana na grobach zmarłych matek przez dzieci. Jej autorem jest Hedwig Schrufer Mohaupt.

Kolejna niestety niekompletna płyta:

Hier ruhet in Gott
        unsere he...(fragment nieczytelny) liebe
Tochter und Schwester
Martha Schröder
*1906
+1927

To jedna z najbardziej rozbitych tablic na terenie cmentarza i dalszy ciąg inskrypcji znajdującej się u dołu tablicy, jak i początkowe daty narodzin i śmierci są nie do odczytania.

Odnaleziona przez nas jeszcze jedna płyta nie nadawała się już do identyfikacji z powodu znacznych uszkodzeń i braków.
Na terenie cmentarza brak żeliwnych ogrodzeń, aczkolwiek widać, że jakieś zdobienia bądź ogrodzenia się tam znajdowały, ponieważ udało się natrafić na taki właśnie element wrośnięty niemalże zupełnie w drzewo.
Na samym końcu cmentarza po prawej stronie znajduje się też grobowiec. Jest on częściowo zasypany, ale jeżeli wejdzie się odpowiednio głęboko, można dostrzec jego wnętrze.

W Łebuni znajdował się jeszcze jeden cmentarz wraz z grobowcem Grellów. Za jego lokalizację przyjmuje się zagajnik na południe od kompleksu pałacowego. Eksploracja ujawniła, że dziś już nie ma tam nic. Całość została zlikwidowana za czasów PGR. Niegdyś znajdował się tam krzyż, który jednak został usunięty.
Niejaki pan Kazimierz Kwidziński na PFE tak opisuje zapamiętany przez siebie grobowiec oraz teren wokół niego:

''Był to częściowo sztucznie uformowany kopiec,obsadzony z dwóch stron
rzędami świerków, do szczytu prowadziły schody o drewnianych stopniach.
Na szczycie kopca stał drewniany krzyż o wys. ok 6 m, u jego podnóża
skromna stojąca płyta nagrobna z ociosanego kamienia polnego o wym. ok.
60/40/20 cm, (była tam do lat 80-tych, jest chyba do ustalenia jej
obecne miejsce przechowywania, bo widziałem ją w jednym z obejść w
Łebuni ok. 10 lat temu !!). Z inskrypcji nagrobnej pamiętam datę pochówku z połowy lat trzydziestych XX w.'' 
(źródło: K.Kwidziński)
Cmentarz w Łebuni dawniej
Źródło:
Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Łebuni /2013 rok/.