FotoExploracje  Lębork dokumentacja fotograficzna opuszczonych miejsc i cmentarzy

Małoszyce (woj.pomorskie)

Małoszyce (niem. Mallschütz) to mała wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Nowa Wieś Lęborska na obszarze kompleksu leśnego Puszczy Kaszubskiej. Wieś jest częścią składową sołectwa Dziechlino.
Miejscowość jest położona 3 km na południe od Lęborka. Od kilku wieków były rycerskim folwarkiem.

Pierwsza wzmianka o osadzie pochodzi z aktu kupna ziemi gdańskiej przez Zakon Krzyżacki od Brandenburgii z 1310 roku. Ród Macieja z Małoszyc, a później też wymienionego Mikołaja z Małoszyc przetrwał tutaj zapewne do 1507 roku kiedy miejscowy folwark wykupiło miasto Lębork. Najwyraźniej Lębork nie miał wiele pożytku z tej włości, bowiem stopniowo podupada ona i już w roku 1553 miasto odsprzedało urząd sołtysa w Małoszycach za 80 chełmińskich marek. Von Oeynhausen nabył Małoszyce za 52.000 talarów w roku 1842.
W Małoszycach znajduje się przebudowany dwór z roku 1833, spichlerz oraz stajnia dla dworskich koni. Dwór stoi w parku z licznymi starymi bukami. W głębi parku znajduje się kaplica grobowa von Oeynhausenów z 1857 roku, zamieniona na kościół filialny.

Cmenatrze.
W Małoszycach znaleźć można pozostałości dwóch cmentarzy ewangelickich, choć rozmowy ze starszymi mieszkańcami wsi, każą mi przypuszczać, że w okolicach Małoszyc znajdowały się co najmniej trzy cmentarze, na których pochowana była ludność pochodzenia niemieckiego i rosyjskiego. Niestety nie jestem w stanie potwierdzić autentyczności pochodzenia trzech cmentarzy, albowiem udało mi się odnaleźć tylko dwa.
Pierwszy cmentarz. Na jego pozostałości można natrafić mijając kościół (kaplicę grobową von Oeynhausenów) i kierując się wgłąb lasu za kościołem. Dawny cmentarz znajduje się na wzgórzu w lesie, ale latem trzeba bacznie spoglądać pod nogi, ponieważ z dawnej nekropolii zostało praktycznie tyle, co nic. O tym, że dawniej był tam cmentarz świadczy zaledwie kilka kamieni. Oczywiście nie ma żadnych pozostałości po jakimkolwiek ogrodzeniu, nie znajdziemy płyt nagrobnych czy śladów jakichkolwiek inskrypcji. Kobieta, która zaprowadziła nas na miejsce cmentarza przyznała, że jeszcze jakieś 2-3 lata temu można było odnaleźć pozostałości po mogiłach oraz krzyżach. Dziś już to, co na poniższych zdjęciach.
Drugi cmentarz. Na drugi cmentarz natrafimy kierując się w nieco inną stronę (trzeba przejść przez Małoszyce) prosto na pola idąc od strony kościoła. Naprzeciw niewielkiego jeziorka znajduje się kolejny stary niemiecki cmentarz, a właściwie już tylko jego pozostałości. Na jego terenie byli chowani zarówno niemieccy żołnierze jak i ludność zamieszkująca niegdyś wieś. Według mieszkańców nekropolia powstała w czasach drugiej wojny światowej, ale nie można tego stwierdzić eksplorując cmentarz, ponieważ dziś nie natrafimy na żadną płytę nagrobną, która potwierdziłaby choć trochę przypuszczalny czas ''funkcjonowania'' małoszyckiej nekropolii. Znalazłam dosłownie niewielki trójkątny fragment z czarnego granitu, który niegdyś był zapewne tablicą nagrobną.
Teren cmentarza jest zdewastowany. Nie ma żadnego ogrodzenia, a jedynie kilka kamieni i rozmieszczenie grobów na niewielkim wzgórku daje nam jako taki obraz jego terenu. Można zauważyć kilka pól nagrobnych, podstawy po krzyżach, jak i ziejące pustką otwory po grobach. Jako, iż dawna nekropolia znajduje się na obszarze leśnym, pełno tu krzaków i połamanych gałęzi.
Osobiście pamiętam ten cmentarz sprzed 5-6 lat i w tamtym czasie można jeszcze było znaleźć w miarę całe nagrobki oraz tablice pamiątkowe. Niestety, to jeden z tych cmentarzy w powiecie lęborskim, który bardzo ucierpiał na skutek szabrowania przez złomiarzy i ''poszukiwaczy skarbów''. Wprawdzie z tego co wiem, kilka ciał zostało ekshumowanych przez rodziny niemieckie, których przodkowie spoczęli w Małoszycach, ale też ''z pierwszej ręki'' mam informacje, że teren cmentarza był systematycznie przekopywany w celach poszukiwań kosztowności. 
Ciekawostką jest odnalezienie dwóch fragmentów żeliwnych krzyży. Wprawdzie ułamane, ale zachowane na tyle, że jest możliwe odczytanie imion i nazwisk osób pochowanych.
JOHANNA SCHULY GEB. MACH PÄCHTEREFRAU AUS HENRIETTENTAL
CURT TOLLAS GEB: 24 Mai 18..-gest. 22 October 1874
Kaplica grobowa von Oeynhausenów
Kaplica grobowa z 1857 roku usytuowana jest w głębi przydworskiego parku otaczającego od północy zabudowania folwarczne. Orientowana, założona na planie prostokąta bryła składa się z jednej kondygnacji murowanej z cegły. Kaplica postawiona jest na kamiennym cokole, a w narożach ujęta skarpami.
Elewacje boczne – dłuższe (północna i południowa) artykułowane są parami okrągłołukowo zamkniętych okien. W elewacji frontowej (zachodniej) wejście, poprzedzone niskimi stopniami, jest ujęte filarami i zwieńczone łukiem okrągłym oraz gzymsem. Po bokach łuku dobrze widoczny majuskułowy napis: ANNO 1857.
Źródło:
1. http://mallschuetz.kreis-lauenburg.de/
2. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Małoszycach /2013 rok/.
Konsultacja:
Mariusz Baar