FotoExploracje  Lębork dokumentacja fotograficzna opuszczonych miejsc i cmentarzy

Stęknica/Steknica (woj.pomorskie)

Stęknica (niem. Fichthof) to osada w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Wicko przy drodze wojewódzkiej nr 214 i trasie linii kolejowej Lębork-Łeba.
Wieś jest częścią składową sołectwa Łebieniec.

Pierwsze wzmianki o tej miejscowości pochodzą z XVIII wieku i dotyczą folwarku należącego do Łeby. Gospodarstwo to miało status dzierżawy dziedzicznej (Erbpacht), gwarantującej następcom prawo do dalszego gospodarowania.
W roku 1813 jest wymieniany niejaki Christoph Bock, który dzierżawił folwark i odprowadzał czynsz do miasta. Aż do zakończenia II wojny światowej, Steknica w sensie administracyjnym była częścią Łeby.

Na przełomie XIX i XX wieku rozpoczęła tu działalność gospoda, której właścicielem był Hermann Boyke (1866-1940). Jego syn, Willi, został powołany do wojska w okresie I wojny św. i był jedynym poległym żołnierzem z tej miejscowości (zginął 17.08.1916 roku). Jego nazwisko jest wyryte na obelisku upamiętniającym żołnierzy poległych na frontach I wojny św., który stoi na placu przykościelnym w Łebie.
Przełom wieków przyniósł inne, niezwykle cenne udogodnienie, jakim
było połączenie kolejowe Lębork-Łeba (1899 rok) i wybudowanie tu stacji
kolejowej. Oprócz Steknicy korzystały z niej okoliczne majątki i
mieszkańcy sąsiednich wsi. Profitował na tym też Herman Boyke, którego
gospoda znajdowała się w sąsiedztwie stacji, oferując posiłki i napitki,
dostosowane do każdego rodzaju kieszeni i podniebienia. Krótko przed wkroczeniem Rosjan w marcu 1945 roku, gospoda zaprzestała działalności.
Funkcjonowało tu również przedsiębiorstwo handlowe Maksa Märtensa.
Jego zakład zajmował się handlem rolnym, materiałami budowlanymi,
towarami żelaznymi, nasionami, nawozami sztucznymi, tarcicą, smarami i
olejami. Dodatkowo prowadzono sprzedaż paliw płynnych z beczek,
czyli Steknica posiadała stację benzynową. Dystrybutor stał przy samej
ulicy, więc kierowcy nie musieli wjeżdżać na podwórze.
Dostawcą paliwa i innych produktów ropopochodnych, był znany koncern naftowy Shell.
Firma Märtensa znajdowała się na ostatniej posesji przed przejazdem
kolejowym (obecnie przedostatniej), po lewej stronie w kierunku
Łebieńca. Tam też stał jego dom mieszkalny wybudowany w 1927 roku, który zachował się do dzisiaj.

Liczba osób tam zamieszkałych zawsze oscylowała w granicach kilkudziesięciu. Na przykład w grudniu 1895 roku były to 43 osoby, które zamieszkiwały w 7 domach. Z danych opartych na relacjach dawnych mieszkańców wsi wynika, że ich liczba w ostatnich miesiącach II wojny św. wynosiła około 60.
Trudno, żeby przy tak niewielkiej liczbie mieszkańców Steknica posiadała szkołę. Mimo, że była ona częścią Łeby dzieci nie musiały przemierzać 5 kilometrów do miasta, tylko uczęszczały do szkoły w Łebieńcu (1,5 km). Kalendarz powiatu lęborskiego z roku 1941 informuje, że we wsi działała poczta, najpewniej w formie punktu pocztowego przy innej placówce. 10 marca 1945 roku wojska rosyjskie wkroczyły do wsi, zajmując ją bez walki. Spośród ludności cywilnej Rosjanie bezpodstawnie zastrzelili 76-letniego właściciela folwarku, Emila Bocka.
Cmentarz.
Cmentarz w Stęknicy położony jest w lesie na południe od miejscowości, około 20 metrów od drogi głównej Lębork-Łeba, po jej wschodniej stronie. Aby tam spokojnie dojść, można zaparkować samochód na znajdującym się niedaleko parkingu i z niego przejść leśną ścieżką około 100 metrów. Tam na niewielkim (około 70 cm) wzniesieniu natrafimy na pozostałości nekropolii.
Zakłada się, że cmentarz ten powstał pod koniec XIX wieku. Nie jest on duży: jego ogólna powierzchnia wynosi około 0,04 ha i został usytuowany na planie kwadratu.
Niegdyś byli tu chowani dawni mieszkańcy wsi. Dziś ewangelicka nekropolia jest w opłakanym stanie i - mimo iż znajduje się niedaleko drogi - jest trudno z niej widoczna za sprawą zaniedbania terenu. Wszędzie porastają ją krzaki i wysoka roślinność. Pozostałości mogił są ledwie widoczne za sprawą pokrywającego je mchu. Widocznych jest 13 wolnostojących nagrobków. Mniej więcej pośrodku nekropolii, nad trzema widocznymi mogiłami ulokowanymi obok siebie góruje drewniany krzyż.
Obecnie nie natrafimy na żadne pozostałości tablic nagrobnych ani krzyży, choć mamy informacje, że jeden krzyż żeliwny został uchroniony przed złomiarzami i odnowiony.

Tekst na krzyżu brzmi:

Hier ruhen in Gott
der Altsitzer Ferdinand Boyke
geb. 22 Okt 1838 gest.21. Nov 1924
und seine
Ehefrau Alwine
geborene Schröder
geb. 04. Mai 1849, gest. 09. Jun 1924

Są to rodzice byłego karczmarza ze Stęknicy - Hermanna Boyke.

Trudno dziś określić miejsce wejścia na cmentarz. Przypuszczamy jednak, że miejsce to mogło się znajdować tam, gdzie dziś widoczne jest zgrupowanie dębów w jednym z narożników cmentarza.

Charakter rozplanowania cmentarza jest regularny. Całość układu jest czytelna dzięki obsadzeniu terenu świerkami. Jeżeli chodzi o kwatery, eksplorując obszar można przypuszczać, że był on jednokwaterowy.
Starodrzew jest w większości zachowany. Widać wiele przypadkowych nasadzeń i samosiejek. 

Teren dawnego cmentarza w Stęknicy dawniej

Źródło:
1. http://historialeby.pl.tl
2. http://www.schwark-panitzke.de (stare zdjęcia)
3. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Steknicy /rok 2014/.