Zakrzewo (woj.pomorskie)
Zamieszkała przez Niemców, część wsi nosiła nazwę Werder, zaś druga część Wilhelmsdorf. Zakrzewo zamieszkiwali głównie Kaszubi i Niemcy z czego w części nazwanej Werder na 109 rodzin 46 kaszubskich było katolikami, zaś niemieckich tego wyznania tylko 5. Ewangelikami za to było 58 rodzin niemieckich. W części Wilhelmsdorf – 60 rodzin
kaszubskich było wyznania katolickiego, zaś niemieckich tej samej wiary
tylko 7. Wśród rodzin niemieckich przeważał ewangelicyzm i tu notuje się
aż 96 rodzin tego wyznania.
Cmentarz.
Pozostałości kaplicy jak i pozostałości cmentarza znajdują się
obecnie w ustronnej okolicy. Można jego odnaleźć jadąc od Popowa w
stronę Linii. Po prawej stronie za zabudowaniami jest widoczne pole, a w
oddali niewielki las znajdujący się na wzniesieniu. Tam właśnie
natrafimy na zdewastowane nieliczne już kamienne ramy nagrobne oraz postumenty wyznaczające pochówek i ledwie widoczny zarys kaplicy, którą charakteryzują specyficznie ułożone kamienie (wyznaczają one kształt kaplicy).
Na ziemi leżą nieliczne postumenty kamiennych podstaw pod krzyże, a w niewielkiej odległości od dawnej kaplicy oparty o drzewo stoi duży żeliwny krzyż. Niestety korozja i pozycja krzyża uniemożliwiały dokładne odczytanie inskrypcji. Od widocznej strony nie sprawiło to jednak większych problemów. Znajduje się tam bowiem fragment z Ewangelii wg św. Jana:
obecnie w ustronnej okolicy. Można jego odnaleźć jadąc od Popowa w
stronę Linii. Po prawej stronie za zabudowaniami jest widoczne pole, a w
oddali niewielki las znajdujący się na wzniesieniu. Tam właśnie
natrafimy na zdewastowane nieliczne już kamienne ramy nagrobne oraz postumenty wyznaczające pochówek i ledwie widoczny zarys kaplicy, którą charakteryzują specyficznie ułożone kamienie (wyznaczają one kształt kaplicy).
Na ziemi leżą nieliczne postumenty kamiennych podstaw pod krzyże, a w niewielkiej odległości od dawnej kaplicy oparty o drzewo stoi duży żeliwny krzyż. Niestety korozja i pozycja krzyża uniemożliwiały dokładne odczytanie inskrypcji. Od widocznej strony nie sprawiło to jednak większych problemów. Znajduje się tam bowiem fragment z Ewangelii wg św. Jana:
In der Welt habt ihr Angst; aber seid
getrost, ich habe die Welt überwunden
Joh. 16.33
getrost, ich habe die Welt überwunden
Joh. 16.33
Tłumaczenie:
"Na tym świecie ucisk mieć będziecie, ale ufajcie: Jam zwyciężył świat" (J 16,33)
Z drugiej strony krzyża można dostrzec jedynie napis:
Hier
ruhen
in Gott
(tu inskrypcja niewidoczna)
Otto N(?)eitzke lub V(?)eitzke
(tu inskrypcja niewidoczna)
ruhen
in Gott
(tu inskrypcja niewidoczna)
Otto N(?)eitzke lub V(?)eitzke
(tu inskrypcja niewidoczna)
Gdzieniegdzie na ziemi natrafimy na luźno leżące kamienne fragmenty nagrobków.
Teren cmentarza jest mocno zarośnięty krzakami oraz starymi drzewami.
Teren cmentarza jest mocno zarośnięty krzakami oraz starymi drzewami.
Źródło:
1. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu ewangelickiego cmentarza w Zakrzewie /rok 2013/