Zdrzewno (woj.pomorskie) :: FotoExploracje

Zdrzewno (woj.pomorskie)

Zdrzewno (niem. Zdrewen) to wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie lęborskim, w gminie Wicko. Znajdują się tu XIX-wieczny zespół pałacowo-parkowy i oryginalny wiatrak z 1765 roku (data powstania wiatraka jest jednak sporna, gdyż według konserwatorów zabytków dzisiejsza forma wiatraka wskazuje na XIX-wieczny okres budowy tego zabytku!)
Nazwa wsi oznaczać może miejscowość służebną zajmującą się zapewne pozyskiem drewna.

Pierwsza pisana wzmianka datowana jest na rok 1398. Wtedy to ród Kunostowiczów odsprzedał cześć wsi rodzinie v. Weiher za 70 marek. W 1400 roku z wykazu czynszów wynika, że Zdrzewno było osadą na prawie polskim. Świadczy to, że istniała ona co najmniej przed zajęciem
Pomorza przez Krzyżaków w 1308 roku. W średniowieczu ród Kunostowiczów miał wysoką pozycję w państwie zakonnym. Dokumenty krzyżackie wymieniają Jana, Mikołaja, Piotra K. z Łętowa, M/innymi Stefan K. pełnił funkcję włodarza komtura gdańskiego. W 1400 wieś obciążona była nieznaczną powinnością wojskową. Po zasiedleniu pobliskiego Godętowa ród przyjął odmiejscowy przydomek Godentowski (Goddentow – herbu sokół srebrny).

Cmentarz.

Cmentarz położony jest na północ od miejscowości, gdzie niegdyś znajdował się pałac rodziny Wejherów. Samochód można zaparkować po prawej stronie na tzw. parkingu osiedlowym przy blokach i pieszo przejść przez drogę. Nekropolia usytuowana jest poniżej poziomu drogi, po jej zachodniej stronie.
Teren cmentarza nie jest ogrodzony, a na jego terenie widać, iż odbyła się tam wycinka drzew. Nekropolia znajduje się w opłakanym stanie i dziś już nie natrafimy na wiele pozostałości po grobach. Można odnaleźć nieliczne kamienie nagrobne, pozostałości po żeliwnych krzyżach (podstawy), oraz rzuca się w oczy kilka podłużnych kamiennych obelisków. Jeden w całkiem dobrym stanie ukazuje nam niemiecki napis:

Geliebt beweint und die vergessen

Na trawie widoczny jest ułamany kamienny krzyż z nagrobka, na którym można odczytać:

Hermann Wenning
*10.2.18(?)4
†19(?).(?).1938

Pod masywnym drzewem zachował się również pamiątkowy obelisk poświęcony ofiarom I wojny światowej. Pomnik wykonany z jednej bryły granitu o wysokości ok. 120 cm i szerokości ok. 30 cm. Przednia płaszczyzna oszlifowana, ozdobiona w górnej części wizerunkiem Krzyża Żelaznego. Napisy wklęsłoryte, słabo zaznaczone czarną farbą.
Pomnik wspomina mieszkańców Zdrzewna i Maszewka. Można odczytać napis:

''...Heldentod fürs / Vaterland starben / im Weltkriege 1914-18 / aus Zdrewen''

W tłumaczeniu:

''Polegli śmiercią bohaterską w czasie Wojny Światowej ze Zdrzewna:''

Serg[eant] Heinrich Boldt
Serg[eant] Bruno Neumann
Musk[ieter] Reinhold Schoenbeck
Kan[onier] Rudolf Haase
Musk[ieter] Otto Bischoff
Musk[ieter] Carl Zischke
Musk[ieter] Ernst Zischke
Musk[ieter] Walter Buckwardt
Musk[ieter] Max Sawusch
Musk[ieter] Otto Damaschke
Musk[ieter] Franz Rateike
Gef[reiter] Carl Bischoff
Hornist Franz Bechler

W wydanym w latach 1922-1923 wydawnictwie „Heimatkalender für den Kreis Lauenburg/Pommern", w którym opublikowano listy poległych w czasie I wojny światowej mieszkańców powiatu lęborskiego wymieniono nazwiska osób nie figurujące na pomniku:

Walter Rückwardt,
Max Sawusch

oraz poległych w II wojnie światowej:

Emil Lietz (poległy w Rosji)
Erich Lietz (poległy w Rosji)
Kurt Lietz (poległy w Rosji)
Otto Lietz (poległy w Rosji)
Willi Lietz (poległy w Rosji)
Alfred Zießow 21 czerwca 1944 we Francji
Helmut Zießow 1 marca 1943 w Rosji
Walter Zießow

Znaleźć można także inskrypcje pamiątkowe zmarłych po okupacji rosyjskiej 10 marca 1945 roku mieszkańców Zdrzewna:

Walter Haase, uprowadzony przez Rosjan
Martha Zischke zmarła na tyfus
Hermann Zießow, uprowadzony przez Rosjan

Mariusz Baar, interesujący się historią okolicznych gmin na trasie do Łeby (i nie tylko), wspomina w swoich źródłach także nazwiska:

DRAFZ ERICH
RATEIKE GUSTAW
RÜCKWARDT CARL und WILHELMINE
der SCHÄFER SCHMÖCKEL FRIEDRICH
Wilhelm und seine Frau Bertha
schwarzes Glas 2.01.1863 - 19.11.1940

Najprawdopodobniej jeszcze kilka lat temu nagrobki tych osób były widoczne na tym cmentarzu.

Postawiono im ten obelisk, aby podkreślić, że walczyli w różnych armiach. Ziemie te należały wówczas do Niemiec i miejscowa ludność otrzymywała karty powołania służąc w armii niemieckiej, choć jak przyjrzymy się nazwiskom, to widać, że w dużej mierze są to nazwiska zniemczone, jak np. Zischke - można przypuszczać, że najpewniej mężczyzna ten nazywał się Zielke.

Dzisiaj nikt już o nich nie pamięta.

Z przekazów ustnych wiemy, że na cmentarzu tym znajdowała się również kaplica cmentarna. Została zniszczona przez Rosjan w 1945 roku. Cmentarz zaś przestał funkcjonować rok później.

Charakterystyka rozplanowania cmentarza jest dziś trudna do określenia. Nie ma dziś niczego, co wskazywałoby na jego granicę.

Ogólnie teren cmentarza jest zarośnięty i zaniedbany. Samo dostanie się na teren cmentarza bywa niekiedy trudne z uwagi na porastającą go gęstą roślinność.