Cewice (woj.pomorskie) - cmentarz przy drodze w kierunku Oskowa (dawniej ewangelicki - dziś katolicki)
Pierwsza wzmianka o tej miejscowości pochodzi z 1340 r. - roku nadania dóbr cewickich braciom Grela przez komtura Winricha von Kniprode (inne źródła podają datę 1362 r. związaną z aktern nadania wsi na prawie magdeburskim). Do roku 1760 majątek wchodził w skład rozległych posiadłości Grelów. Cewice przez wieki stanowiły jeden z majątków podlegających dziedzicom z Łebuni. Dopiero budowa nowej szosy z Lęborka i Bytowa, później także linii kolejowej na tej trasie, przyśpieszyły rozwój Cewic. Przed wojną cewicki majątek należał do niemieckiego przemysłowca Sinnera, który prowadził także gorzelnię w Maszewie. Po wojnie wieś stała się siedzibą władz gminnych i nadleśnictwa.
W Cewicach na uwagę zasługuje park z aleją ponad 200-letnich 32 buków o obwodach 2-3 m. Na skraju parku znajduje się szkoła wybudowana około 1880 roku.
Do 1945 roku pałac był siedzibą rodziny Sinner, właścicieli dóbr cewickich.
Cmentarz.
Cmentarz ewangelicki znajdował się za wsią przy drodze w kierunku Oskowa (po prawej stronie szosy Oskowo-Lębork). Wynika z tego ewidentnie, że Cewice miały dwa osobne cmentarze ewangelickie. Pierwszy znajdował się przy drodze w kierunku Maszewa Lęborskiego (pisaliśmy o nim TUTAJ). Drugi zaś właśnie w kierunku Oskowa. Jak wynika z zebranych przez nas informacji był on starszy, niż ten, którego pozostałości jeszcze dziś możemy odnaleźć. Powstał on najprawdopodobniej w latach 1860-1880 i funkcjonował do początkowych lat XX w.
Najstarszy odnaleziony dotychczas nagrobek nosił datę 1892 roku.
Z informacji, jakie uzyskaliśmy od starszych mieszkańców Cewic dowiedzieliśmy się, że niegdyś na terenie cmentarza znajdowała się kaplica. Usytuowana była w centralnej części cmentarza, tam gdzie obecnie stoi duży drewniany krzyż. Jej pozostałości musiały być jeszcze widoczne w latach 50-tych i 60-tych, gdyż ludzie pamiętali piwnice i fundamenty, po których ''biegały dzieci''.
Obecnie na terenie dawnej ewangelickiej nekropolii znajduje się cmentarz katolicki. Kilka tygodni temu podjęliśmy się eksploracji i dokumentacji fotograficznej terenu cmentarza.
Odnaleźliśmy jedynie fragment ceramicznej tabliczki inskrypcyjnej, na której widoczne są napisy:
Najstarszy odnaleziony dotychczas nagrobek nosił datę 1892 roku.
Z informacji, jakie uzyskaliśmy od starszych mieszkańców Cewic dowiedzieliśmy się, że niegdyś na terenie cmentarza znajdowała się kaplica. Usytuowana była w centralnej części cmentarza, tam gdzie obecnie stoi duży drewniany krzyż. Jej pozostałości musiały być jeszcze widoczne w latach 50-tych i 60-tych, gdyż ludzie pamiętali piwnice i fundamenty, po których ''biegały dzieci''.
Obecnie na terenie dawnej ewangelickiej nekropolii znajduje się cmentarz katolicki. Kilka tygodni temu podjęliśmy się eksploracji i dokumentacji fotograficznej terenu cmentarza.
Odnaleźliśmy jedynie fragment ceramicznej tabliczki inskrypcyjnej, na której widoczne są napisy:
geb.13. Feb ...
gest.10. Mär ...
gest.10. Mär ...
Na współczesnym katolickim cmentarzu odnleźliśmy dwa nagrobki pochodzące z lat 40-tych i 50-tych.
Jeden z nich należy do Niemki. Napis na tablicy brzmi:
Drugi nagrobek należy do mężczyzny polskiego pochodzenia:
Oczywiście oba nagrobki nie mają nic wspólnego z dawnym, istniejącym w tym miejscu cmentarzem ewangelickim, ale są ciekawe z uwagi na fakt, że są najstarsze.
Nie zachowało się nic z dawnego drzewostanu, wszystko obecnie jest wycięte.
Jeden z nich należy do Niemki. Napis na tablicy brzmi:
Hier ruhet in Gott
meine Liebe Frau
unsere gute Mutter
und Oma
Otylje Bauer
geb.Ul... (tu fragment nieczytelny)
geb.10.11.1896
gest.19.5.1954
meine Liebe Frau
unsere gute Mutter
und Oma
Otylje Bauer
geb.Ul... (tu fragment nieczytelny)
geb.10.11.1896
gest.19.5.1954
Drugi nagrobek należy do mężczyzny polskiego pochodzenia:
ŚP.
Stefan
Huk
Przeżył lat 72
zm. 13.12.1949
Stefan
Huk
Przeżył lat 72
zm. 13.12.1949
Oczywiście oba nagrobki nie mają nic wspólnego z dawnym, istniejącym w tym miejscu cmentarzem ewangelickim, ale są ciekawe z uwagi na fakt, że są najstarsze.
Nie zachowało się nic z dawnego drzewostanu, wszystko obecnie jest wycięte.
Udało nam się dowiedzieć, iż jakiś czas temu odnalziono na terenie współczesnej katolickiej nekropolii niewielki żeliwny krzyż. Prawdopodobnie został odnaleziony podczas kopania nowych grobów na rozszerzonej części cmentarza katolickiego. (informacja pochodzi od Marka Drzewowskiego - przyp. Agnieszka Kijewska)
Sądzimy, iż to pozostałość po nieistniejącej ewangelickiej nekropolii.
Napis na tabliczce umieszczonej na krzyżu brzmi:
Sądzimy, iż to pozostałość po nieistniejącej ewangelickiej nekropolii.
Napis na tabliczce umieszczonej na krzyżu brzmi:
Hier ruhet in Gott
Emma
Tochter des Schneiders
Fritz Krause
geb.21. Juli 1913 gest.7. Okt.
1913
Kaum blüht ich auf,
da fiel ich ab,
Schon aus der Wiege
in das Grab
Emma
Tochter des Schneiders
Fritz Krause
geb.21. Juli 1913 gest.7. Okt.
1913
Na odwrocie zaś widnieje inskrypcja:
Kaum blüht ich auf,
da fiel ich ab,
Schon aus der Wiege
in das Grab
Teren ewangelickiego cmentarza w Cewicach dawniej (dziękuję Izabeli Wieczorek za zdobycie zdjęć - przyp. Agnieszka Kijewska)
Źródło:
1. Na podstawie rozmów z mieszkańcami Cewic
1. Na podstawie rozmów z mieszkańcami Cewic
2. A. Świetlicka, E. Wisławska, Słownik historyczny miast i wsi województwa słupskiego, Słupsk 1998
3. Na podstawie zebranych materiałów sporządzonych podczas oględzin terenu dawnego ewangelickiego cmentarza (dziś cmentarz katolicki) /2014 rok/.